Gemeenterecht in 1944

Woensdag 30 april 2025

René van Duist verzamelde in de afgelopen maanden veel spullen en documenten voor de tentoonstelling “Bunnik, Odijk en Werkhoven in de jaren 1940-1945”. Het is een hele verzameling geworden. Afgelopen week bracht hij alles naar het gemeentehuis, waar hij samen met Johan van Impelen en Rinus Verweij de expositie inrichtte.

Ik ben onder de indruk van de tentoonstelling van René van Duist. En nog meer als René de verhalen erbij vertelt. Zo waren er de bombardementen, het gedwongen vertrek van burgemeester Van de Weijer, de aanwezigheid van Duitse soldaten en de vele onderduikers die door inwoners van onze dorpen veilig werden gehouden.

Voor de expositie heb ik zelf twee voorwerpen beschikbaar gesteld. Het eerste is een stukje van de vliegtuigbom die vorig jaar op het terrein van Houthandel Van Dam is gevonden. Het tweede is een boekje uit 1944, uitgegeven door de NSB. In het boekje krijgen burgemeesters uitleg over staats- en gemeenterecht. In die tijd waren vrijwel alle burgemeesters lid van de NSB en van recht voor gemeenten was geen sprake. Door de Duitse bezetter was de democratie in Nederland buiten werking gezet, zowel op landelijk, provinciaal als gemeentelijk niveau. Verschrikkelijk!

De expositie van René van Duist is tot en met vrijdag 9 mei te zien in het gemeentehuis in Odijk tijdens de standaard openingstijden. En er zijn nog veel meer activiteiten ter nagedachtenis aan de oorlogsjaren en om 80 jaar vrijheid te vieren. Zo zijn er op zondagavond 4 mei de indrukwekkende herdenkingen op het Fort bij Rijnauwen en bij Beverweert. In de daarop volgende nacht brengt de Loopgroep Bunnik het bevrijdingsvuur van Wageningen naar Bunnik. Daarmee ontsteken we op 5 mei, Bevrijdingsdag, om 10.30 uur het vrijheidsvuur in de binnentuin van Bunninchem. En in de middag is er aan de Achterdijk in Werkhoven een groots bevrijdingsfestival met onder andere historische vliegtuigen en voertuigen.

80 jaar vrijheid is het meer dan waard om te vieren en om te herdenken welke offers daarvoor in 1940-1945 zijn gebracht.